Οδοιπορικό στον Πόντο: από το χθές στο σήμερα
Αγγαλιαστόν
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Ανεφορίτ’σσα
Χορευόταν στη Γαλίαινα της Τραπεζούντας. Όργανο η λύρα
Από πάν’ και κα
Χορός της περιοχής Ματσούκα(Τραπεζούντα). Λύρα ή γκάιντα ή ζουρνάς με όργανο συνοδείας το νταούλι.
Από παν’ και κα’ ή τικ
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν. Βιολί που κρατιέται κατακόρυφα σαν λύρα, ούτι και κεμανές με όργανο συνοδείας το ντέφι. Σπανιότερα χρησιμοποιούσαν ζουρνά με νταούλι.
Αρματσούκ ή Ελματσούκ
Χορευόταν από Ποντίους των περιοχών Καυκάσου και Σεβάστειας. Όργανο η λύρα.
Αρμενίτ’σας
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Αρχουλαμάς
Ο χορός Λάχανα όπως χορευόταν στην Πάφρα με μουσικό όργανο το ζουρνά.
Ατσαπάτ Γυναικείο
Χορός από την Μαζερά όπου χορευόταν μόνο από γυναίκες.
Ατσαπάτ’ (Πλάτανα)
Τα Πλάτανα είναι πρωτεύουσα της επαρχείας Akcapat δυτικά της Τραπεζούντας. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Γέμουρα
Χορευόταν στην περιοχή Κακάτσης, με τη μορφή Τρυγόνας. Κυρίαρχο μουσικό όργανο η λύρα και λιγότερο ο ζουρνάς ή το αγγείο.
Γερανός ή Σαρί Γουζ
Χορός από την Ίμερα. Είναι μία μορφή του Σαρί κουζ όπως χορευόταν στην περιοχή αυτή.
Γετίερε
Χορός της περιοχής Αργυρούπολης Πόντου (Κιουμούς Χανέ). Παίζεται με λύρα.
Γιουβαρλαντούμ
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν. Η μουσική παίζεται με βιολί και ούτι και συνοδεύεται από τραγούδι στα τούρκικα
Διπάτ’ (Δύο Πατήματα)
Είναι χορός που μαζί με το τικ’ χορεύεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο.
Διπλόν
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Εκατήβα’ς σα Παξέδες
Χορός της Τραπεζούντας. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Κυρίαρχο όργανο η λύρα χωρίς να αποκλείονται τ’άλλα όργανα.
Εμπρ’ Οπίς’ ή Φούλουρ – Φούλουρ
Ονομασία του χορού στο Στάμαν Τραπεζούντας ή κερασουντέικον ή Λάχανα ή Ομάλ Κερασούντας, ονομασίες του χορού που δόθηκαν στην Ελλάδα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Έταιρε ή εταιρέ
Χορός της Τραπεζούντας. Κυρίαρχο όργανο ή λύρα.
Θανατί’ Λάγγεμαν
Χορός αφιερωμένος στις κοπέλες του χωριού Ασάρ της Μπάφρας που πέσανε από το κάστρο Κιτ Καλεσί το 1670 στα βράχια για να μην παραδοθούν στους Τούρκους. Ζουρνάς με νταούλι και λύρα.
Θήμιγμα (ν)
Τελετουργικός γαμήλιος χορός, όπου προίσταται ο ιερέας που τέλεσε τον γάμο. Τα κείμενα του τραγουδιού είναι σε λόγια γλώσσα και όχι σε τοπική διάλεκτο.
Καβαζίτας
Χορός της Κερασούντας ( Γουρούχ ). Μιάζει με το Γιουβαρλαντούμ, έχει διαφορετική μουσική και ύφος και συνοδεύεται από τραγούδι. Τα πιο συνηθισμένα όργανα ήταν η λύρα, ο ζουρνάς και το νταούλι.Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Καλόν Κορίτσ’
Χορός της Ματσούκας.
Καρσιλαμάς
Αντικριστός ζευγαρωτός χορός.Χορευόταν και στις γαμήλιες πομπές, όπου έχανε το στοιχείο “ζευγαρωτός“. Χρησιμοποιούνται όλα τα μουσικά όργανα.
Κελ κιτ (έλα και φύγε)
Κωμόπολη στα όρια της Σεβάστειας και Νικόπολης. Κυρίαρχα όργανα η λύρα, ο ζουρνάς και το νταούλι.
Κόνιαλι
Χορευόταν σχεδόν σε όλο τον Πόντο και ιδιαίτερα στην περιοχή της Νικόπολης.( Είναι μια μορφή Καρσιλαμά. Η διαφορά μεταξύ των καρσιλαμάδων βρίσκεται στην ταχύτητα και το ύφος ).
Κοριτσί χορόν
Χορός αφιερωμένος στις κοπέλες του χωριού Ασάρ της Μπαφρας που πέσανε από το κάστρο Κιτ Καλεσί το 1670 στα βράχια για να μην παραδοθούν στους Τούρκους. Ζουρνάς με νταούλι και λύρα.
Κόρη κοπέλα
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Κοτσ’
Παμποντιακός χορός. Έχει μόνο μία χαρακτηριστική μουσική και παίζεται με όλα τα όργανα, χωρίς τραγούδι.
Κοτσαγκέλ’
Ο τελευταίος χορός του γάμου, ξημέρωμα Δευτέρας. Εκτελείται από όλα τα μουσικά όργανα.
Κοτσάκιν
Αντικριστός ζευγαρωτός χορός της περιοχής Νικόπολης. Κυρίαρχα όργανα ο ζουρνάς με το νταούλι και η λύρα.
Κότσαρι
Μεικτός χορός με προέλευση από το Καρς, όπου παιζόταν με κλαρίνο. Σήμερα παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Κοτσιχτόν ομαλ’
Χορευόταν με μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις περιοχές του Πόντου.
Κουνιχτόν
Ονομασία του χορού στη Νικόπολη (Αξίκιοΐ) από το έντονο τρέμουλο σε όλο το σώμα. Λύρα ή ζουρνά και νταούλι τα όργανα που συνοδεύουν.
Κούσερα
Χωριό της Ματσούκας κοντά στη μονή Ιωάννη του Βαζελώνα. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Κωνσταντίν Σαββας
Χορός από την περιοχή της Πάφρας.
Λαφρίγκον ή Λαφράγκα
Είναι μια μορφή μονού Κότσαρι που το συναντάμε να το χορεύουν στην Αλματά του Καζακστάν πόντιοι με καταγωγή από την Σαμψούντα. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Λέτσι
Χορός της περιοχής Καρς, όπου παιζόταν με όλα τα μουσικά όργανα και με κλαρίνο.
Λετσίνα
Σημαίνει γερακίνα. Είναι χορός του Καρς και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα και από κλαρίνο.
Μαντήλια
Ζευγαρωτός χορός της περιοχής Κιουμούς’ Ματέν. Τα συνηθισμένα όργανα ήταν το βιολί, το ούτι και η λύρα.
Μαρς
Σκοπός του γάμου της περοχής Καρς.
Μαύρον πεγάδ’ (Καρά Πουνάρ)
Χωριό της Μπάφρας που οι Τούρκοι το έκαψαν πολλές φορές.
Μαχαίρια
Είναι ελεύθερος χορός που η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Μαχμόρ’
Χορός της περιοχής Νικόπολης για τον οποίο δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία.
Μηλίτσα
Μητερίτσα
Χορός (καντρίλιες) των παράλιων πόλεων και των σαλονιών της Τραπεζούντας, φερμένος από την Ευρώπη και με στίχο στην νεοελληνική γλώσσα.
Μονόν Χορόν (Τέκ Καΐτέ)
Χορός που χορεύτηκε στα βουνά της Μπάφρας από τους αντάρτες. Σαν όργανα χρησιμοποιούσαν το ζουρνά με το νταούλι ή λύρα.
Μουζενίτ’κτον
Η Μούζενα είναι χωριό της Αργυρούπολης του Πόντου, από όπου πήρε την ονομασία του. Παίζεται περισσότερο με λύρα.
Μωμο(γ)έρια (τα)
Μωμόγερος: Σύνθετη λέξη από το Μώμος και γέρος. Ο Μώμος ήταν αρχαίος Θεός, γιος του ύπνου και της νύχτας, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας. Ουσιαστικά πρόκειται για θεατρική παράσταση (λαϊκό δρώμενο) που γινόταν κατά την διάρκεια του Δωδεκαημέρου παραμονή Χριστουγέννων έως τα Φώτα.
Ντολμέ ή Τσολμέ
Χορός της περιοχής του Όφη που βρίσκεται ανατολικά της Τραπεζούντας.
Ομάλ’ Απλόν ή Ομάλ Μονόν
Ομάλ σημαίνει ομαλό, ίσιο. Είναι απλός, αργός χορός παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Ομάλ’ Δπλόν
Χορός του Κιουμούς Ματέν με μουσικά όργανα το βιολί (αντικατέστησε τον Κεμανέ), το ούτι ή τη λύρα.
Ομάλ’ (Καρς)
Χορός της περιοχής Καρς. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα και κλαρίνο.
Ομάλι(ν) ή Τζανί μ’ Αμάν’
Χορός από την περιοχή της Νικόπολης ( Γαράσαρη ). Παίζεται περισσότερο από λύρα και ζουρνά και συνοδεύεται από τραγούδι.
Ούτσαΐ ή Ούτσ Αλτί
Χορός από τα Πάλτσανα της Νικόπολης. Τα μουσικά όργανα που συνοδεύουν το χορό είναι η λύρα ή ο ζουρνάς με το νταούλι.
Πατούλα
Ονομασία του στο Δυτικό Πόντο. Είναι εύθυμος χορός. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Παπόρ
Χορός της Τραπεζούντας.
Σαμψόν
Χορεύεται από οφλήδες του νομού Πιερίας. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Σαρί Κουζ’
Είναι χορός που τον συναντάμε σε χορευτικές παραλλαγές σε πολλές περιοχές του Πόντου. Στην περιοχή του Καρς το συναντάμε σε δύο μορφές, όπου παίζεται και με κλαρίνο χωρίς τραγούδι.
Σαρί κουζ Αργυρούπολης
Ο χορός όπως χορευόταν στην Αργυρούπολη με διαφορετική μουσική.
Σαρί Κουζ Λαγγευτόν ( Ατλαμασί )
Χορός από την Πάφρα του Πόντου, με διαφορετική μουσική. Μεικτός χορός.
ΣΣαρί Κουζ’ Παλαΐας
Χορός από την Παλαΐα του Καρς. Έχει διαφορετική χορευτική μορφή. Είναι ο μόνος χορός που πηγαίνει με την πλάτη προς τα πίσω. Χορεύεται στο προάστιο Παλαΐα της Αλεξανδρούπολης όπου ζουν Πόντιοι με καταγωγή από την Παλαΐα του Καρς.
Σαρί Kουζ’ Μπάφρας
Εδώ συναντάμε το χορό με τελείος διαφορετική μουσική και βήμα. Η μουσική παίζεται με ζουρνά και νταούλι ή λύρα.
Σαρί κουζ Τραπεζούντας
Ο χορός όπως χορευόταν στην Τραπεζούντα.
Σαρί κουζ Χερίανας
Ο χορός όπως χορευόταν στην Χερίανα με διαφορετικό κούνημα των χεριών.
Σερανίτσα
Η προέλευση του χορού είναι από την περιοχή Χερίανα της Αργυρούπολης. Χορεύετε σε μικρές παραλλαγές όσον αφορά τα χέρια, με μια συγκεκριμένη μουσική χωρίς τραγούδι και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Σέρρα ή ο Σέρραν Χορόν ή Πυρρίχιος
Ο ωραιότερος και γνωστότερος χορός του Πόντου. Έχει πάρει την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα, δυτικά της Τραπεζούντας. Η μορφή του χορού στον Πόντο ήταν σε κλειστό κύκλο και η μουσική παιζόταν από όλα τα μουσικά όργανα, με προτίμηση στους ανοιχτούς χώρους στο ζουρνά ή το αγγείο με όργανο συνοδείας το νταούλι.
Στενά Δρόμια (Ταρατσού Σοκακλάρ)
Οι Μπαφραίοι για να αποφύγουν τη σύλληψή τους από τους Τούρκους, αναγκάζονταν να κινούνται με προφυλάξεις. Τις κινήσεις αυτές μετέτρεψαν σε χορό. Όργανα ο ζουρνάςμε το νταούλι ή λύρα.
Τάμσαρα (Νικόπολης)
Χορός από τη Νικόπολη, σε μουσική παραλλαγή της Πιπιλομμάταινας. Κυρίαρχα όργανα η λύρα και ο ζουρνάς με το νταούλι.
Τάμσαρα
Ο χορός αυτός έχει σαν βάση το Διπάτ’, παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Τ’από κάθεν κι αν
Χορός από την περιοχή της Ματσούκας.
Τεμ Τεμιράτα
Χορός της περιοχής Όφεως. Περισσότερα στοιχεία δυστυχώς δεν έχουμε.
Τερς
Χορός της περιοχής Ακ Νταγ Ματέν. Ο πρώτος και ο τελευταίος κρατάνε μαντήλι ενώ ο τελευταίος σέρνει το χορό, κάνοντας ανάποδο σπιράλ. Συνοδεύεται από βιολί ( αντικατέστησε τον κεμανέ ) και ούτι, καμιά φορά και ντέφι, ή από ζουρνά και νταούλι.
Τιβ – Τιβ – Τιβ – Τάνα
Χορός στην Τραπεζούντα. Παραλλαγή του χορού Πιπιλομμάταινα.
Τικ’ Αργόν (Ακ Νταγ Ματέν - Μπάφρα)
Τικ’ (Διπλόν)
Τικ σημαίνει ίσιο, κατακόρυφο. Χορός που συναντάμε σε όλο τον Πόντο με 10 βήματα και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα του Πόντου. Λύρα, αγγείον, γαβάλ, ζουρνά, νταούλι, κλαρίνο, κεμανέ, βιολί και ούτι.
Τίκι(ν)
Χορός από την Νικόπολη. Έχει τα ίδια βήματα με το Τικ’ λαγγευτόν, αλλά διφορετικό ύφος. Συνοδεύεται από όλα τα μουσικά όργανα και με τραγούδι.
Τικ’ Λαγγευτόν
Τα βήματα του χορού είναι τα ίδια με του Τικ’ Διπλόν, με μόνη διαφορά ότι χορεύονται πιο πηδηκτά.
Τικ’ (Μονόν)
Χορός που χορεύεται στη Τραπεζούντα.
Τικ’ Μονόν Κοφτόν
Χορός από την Ίμερα του Πόντου.
Τικ Τόγιας ή Μοσκώφ
Χορεύεται στην περιοχή της Τόνγιας. Η μουσική του παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα του Ανατολικού Πόντου και συνοδεύεται από τραγούδι.
Τικ’ Τρομαχτόν
Η μορφή αυτή του Τικ’ χορεύεται σε όλο σχεδόν τον Πόντο αλλού σαν αυτόνομος χορός και αλλού πρασαρμοσμένος στον χορό Σέρρα.
Τιζ
Χορός στην περιοχή του Ακ νταγ Ματέν. Χορεύεται κυκλικά και ο πρώτος κρατάει μαντήλι. Σαν μουσικά όργανα χρησιμοποιούνται το βιολί και το ούτι, ο ζουρνάς και το νταούλι.
Τίταρα (Αργυρούπολης) ή Τετέ Αγάτς.
Προέρχεται από την Αργυρούπολη. Είναι χορός με βάση το Διπάτ’. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Τίταρα (Καρς)
Ίσως να προέρχεται από την Αρμενία.
Τσαραχότ
Χορός από την περιοχή Ακ νταγ Ματέν. Τα μουσικά όργανα είναι το βιολί ( που παίζεται κατακόρυφα όπως η λύρα και αντικατέστησε τον κεμανέ ) με το ούτι. Ο πρώτος κρατάει μαντήλι. Χορεύεται κυκλικά και είναι μεικτός.
Τσοκμέ ή Σαρί Κουζ μαντηλί
Χορός της περιοχής Κάρς. Ο πρώτος και ο τελευταίος κρατάνε μαντήλι. Η μουσική του παίζεται και με κλαρίνο και είναι έντονα επηρεασμένη από την περιοχή. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Τούρι
Χορός της περιοχής Καρς. Η μουσική παίζεται και με κλαρίνο.
Τρία τη Κότσαρι
Χορός της περιοχής Καρς.
Τριπάτ’ (Ματσούκας) ή Σαρί Γους (Ίμερα)
Τρυγόνα
Χορευόταν με παραλλαγές σε όλο σχεδόν τον Πόντο. Τρυγόνα είναι η θηλική ονομασία του τρυγονιού.
Τρυγόνα (Καρς – Γουρούχ)
Τσίπουλ – Τσίπουλ
Χορός από την περιοχή του Ακ Νταγ Ματέν.
Τσουρτούγουζους
Η λέξη σημαίνει στα τουρκικά πλάτη κοπέλας. (Χ. Σαμουηλίδης). Χορός από το Κιουμούς Ματέν. Παίζεται με βιολί, που κρατιέται κατακόρυφα και με ούτι ή λύρα.
Τυρφών ή Τρύφωνας
Χορός της Μπάφρας. Είναι παραλλαγή της τρυγόνας με διαφορετική μουσική και έντονα πηδηκτά βήματα. Όργανα ο ζουρνάς με το νταούλι και η λύρα.
Φόνα
Χορός από την Αργυρούπολη. Σαν όργανο χρησιμοποιείται περισσότερο η λύρα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Χάλα χάλα
Χορός της περιφέριας Κακάτσης (Αργυρούπολη).
Χαλάι
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν.
Χυτόν
Από το επίθετο χυτός που σημαίνει ο καλά σχημετοποιημένος. Χορός από τα Ίμερα. Η εκτέλεση της μουσικής γίνεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Πηγή:http://www.pontiakiestia.de/%26%23928%3B%26%23959%3B%26%23957%3B%26%23964%3B%26%23953%3B%26%23945%3B%26%23954%3B%26%23959%3B%26%23943%3B-%26%23935%3B%26%23959%3B%26%23961%3B%26%23959%3B%26%23943%3B.htm
Ανεφορίτ’σσα
Χορευόταν στη Γαλίαινα της Τραπεζούντας. Όργανο η λύρα
Από πάν’ και κα
Χορός της περιοχής Ματσούκα(Τραπεζούντα). Λύρα ή γκάιντα ή ζουρνάς με όργανο συνοδείας το νταούλι.
Από παν’ και κα’ ή τικ
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν. Βιολί που κρατιέται κατακόρυφα σαν λύρα, ούτι και κεμανές με όργανο συνοδείας το ντέφι. Σπανιότερα χρησιμοποιούσαν ζουρνά με νταούλι.
Αρματσούκ ή Ελματσούκ
Χορευόταν από Ποντίους των περιοχών Καυκάσου και Σεβάστειας. Όργανο η λύρα.
Αρμενίτ’σας
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Αρχουλαμάς
Ο χορός Λάχανα όπως χορευόταν στην Πάφρα με μουσικό όργανο το ζουρνά.
Ατσαπάτ Γυναικείο
Χορός από την Μαζερά όπου χορευόταν μόνο από γυναίκες.
Ατσαπάτ’ (Πλάτανα)
Τα Πλάτανα είναι πρωτεύουσα της επαρχείας Akcapat δυτικά της Τραπεζούντας. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Γέμουρα
Χορευόταν στην περιοχή Κακάτσης, με τη μορφή Τρυγόνας. Κυρίαρχο μουσικό όργανο η λύρα και λιγότερο ο ζουρνάς ή το αγγείο.
Γερανός ή Σαρί Γουζ
Χορός από την Ίμερα. Είναι μία μορφή του Σαρί κουζ όπως χορευόταν στην περιοχή αυτή.
Γετίερε
Χορός της περιοχής Αργυρούπολης Πόντου (Κιουμούς Χανέ). Παίζεται με λύρα.
Γιουβαρλαντούμ
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν. Η μουσική παίζεται με βιολί και ούτι και συνοδεύεται από τραγούδι στα τούρκικα
Διπάτ’ (Δύο Πατήματα)
Είναι χορός που μαζί με το τικ’ χορεύεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο.
Διπλόν
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Εκατήβα’ς σα Παξέδες
Χορός της Τραπεζούντας. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Κυρίαρχο όργανο η λύρα χωρίς να αποκλείονται τ’άλλα όργανα.
Εμπρ’ Οπίς’ ή Φούλουρ – Φούλουρ
Ονομασία του χορού στο Στάμαν Τραπεζούντας ή κερασουντέικον ή Λάχανα ή Ομάλ Κερασούντας, ονομασίες του χορού που δόθηκαν στην Ελλάδα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Έταιρε ή εταιρέ
Χορός της Τραπεζούντας. Κυρίαρχο όργανο ή λύρα.
Θανατί’ Λάγγεμαν
Χορός αφιερωμένος στις κοπέλες του χωριού Ασάρ της Μπάφρας που πέσανε από το κάστρο Κιτ Καλεσί το 1670 στα βράχια για να μην παραδοθούν στους Τούρκους. Ζουρνάς με νταούλι και λύρα.
Θήμιγμα (ν)
Τελετουργικός γαμήλιος χορός, όπου προίσταται ο ιερέας που τέλεσε τον γάμο. Τα κείμενα του τραγουδιού είναι σε λόγια γλώσσα και όχι σε τοπική διάλεκτο.
Καβαζίτας
Χορός της Κερασούντας ( Γουρούχ ). Μιάζει με το Γιουβαρλαντούμ, έχει διαφορετική μουσική και ύφος και συνοδεύεται από τραγούδι. Τα πιο συνηθισμένα όργανα ήταν η λύρα, ο ζουρνάς και το νταούλι.Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Καλόν Κορίτσ’
Χορός της Ματσούκας.
Καρσιλαμάς
Αντικριστός ζευγαρωτός χορός.Χορευόταν και στις γαμήλιες πομπές, όπου έχανε το στοιχείο “ζευγαρωτός“. Χρησιμοποιούνται όλα τα μουσικά όργανα.
Κελ κιτ (έλα και φύγε)
Κωμόπολη στα όρια της Σεβάστειας και Νικόπολης. Κυρίαρχα όργανα η λύρα, ο ζουρνάς και το νταούλι.
Κόνιαλι
Χορευόταν σχεδόν σε όλο τον Πόντο και ιδιαίτερα στην περιοχή της Νικόπολης.( Είναι μια μορφή Καρσιλαμά. Η διαφορά μεταξύ των καρσιλαμάδων βρίσκεται στην ταχύτητα και το ύφος ).
Κοριτσί χορόν
Χορός αφιερωμένος στις κοπέλες του χωριού Ασάρ της Μπαφρας που πέσανε από το κάστρο Κιτ Καλεσί το 1670 στα βράχια για να μην παραδοθούν στους Τούρκους. Ζουρνάς με νταούλι και λύρα.
Κόρη κοπέλα
Χορός από την Γαλίανα της τραπεζούντας.
Κοτσ’
Παμποντιακός χορός. Έχει μόνο μία χαρακτηριστική μουσική και παίζεται με όλα τα όργανα, χωρίς τραγούδι.
Κοτσαγκέλ’
Ο τελευταίος χορός του γάμου, ξημέρωμα Δευτέρας. Εκτελείται από όλα τα μουσικά όργανα.
Κοτσάκιν
Αντικριστός ζευγαρωτός χορός της περιοχής Νικόπολης. Κυρίαρχα όργανα ο ζουρνάς με το νταούλι και η λύρα.
Κότσαρι
Μεικτός χορός με προέλευση από το Καρς, όπου παιζόταν με κλαρίνο. Σήμερα παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Κοτσιχτόν ομαλ’
Χορευόταν με μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις περιοχές του Πόντου.
Κουνιχτόν
Ονομασία του χορού στη Νικόπολη (Αξίκιοΐ) από το έντονο τρέμουλο σε όλο το σώμα. Λύρα ή ζουρνά και νταούλι τα όργανα που συνοδεύουν.
Κούσερα
Χωριό της Ματσούκας κοντά στη μονή Ιωάννη του Βαζελώνα. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Κωνσταντίν Σαββας
Χορός από την περιοχή της Πάφρας.
Λαφρίγκον ή Λαφράγκα
Είναι μια μορφή μονού Κότσαρι που το συναντάμε να το χορεύουν στην Αλματά του Καζακστάν πόντιοι με καταγωγή από την Σαμψούντα. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Λέτσι
Χορός της περιοχής Καρς, όπου παιζόταν με όλα τα μουσικά όργανα και με κλαρίνο.
Λετσίνα
Σημαίνει γερακίνα. Είναι χορός του Καρς και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα και από κλαρίνο.
Μαντήλια
Ζευγαρωτός χορός της περιοχής Κιουμούς’ Ματέν. Τα συνηθισμένα όργανα ήταν το βιολί, το ούτι και η λύρα.
Μαρς
Σκοπός του γάμου της περοχής Καρς.
Μαύρον πεγάδ’ (Καρά Πουνάρ)
Χωριό της Μπάφρας που οι Τούρκοι το έκαψαν πολλές φορές.
Μαχαίρια
Είναι ελεύθερος χορός που η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Μαχμόρ’
Χορός της περιοχής Νικόπολης για τον οποίο δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία.
Μηλίτσα
Μητερίτσα
Χορός (καντρίλιες) των παράλιων πόλεων και των σαλονιών της Τραπεζούντας, φερμένος από την Ευρώπη και με στίχο στην νεοελληνική γλώσσα.
Μονόν Χορόν (Τέκ Καΐτέ)
Χορός που χορεύτηκε στα βουνά της Μπάφρας από τους αντάρτες. Σαν όργανα χρησιμοποιούσαν το ζουρνά με το νταούλι ή λύρα.
Μουζενίτ’κτον
Η Μούζενα είναι χωριό της Αργυρούπολης του Πόντου, από όπου πήρε την ονομασία του. Παίζεται περισσότερο με λύρα.
Μωμο(γ)έρια (τα)
Μωμόγερος: Σύνθετη λέξη από το Μώμος και γέρος. Ο Μώμος ήταν αρχαίος Θεός, γιος του ύπνου και της νύχτας, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας. Ουσιαστικά πρόκειται για θεατρική παράσταση (λαϊκό δρώμενο) που γινόταν κατά την διάρκεια του Δωδεκαημέρου παραμονή Χριστουγέννων έως τα Φώτα.
Ντολμέ ή Τσολμέ
Χορός της περιοχής του Όφη που βρίσκεται ανατολικά της Τραπεζούντας.
Ομάλ’ Απλόν ή Ομάλ Μονόν
Ομάλ σημαίνει ομαλό, ίσιο. Είναι απλός, αργός χορός παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Ομάλ’ Δπλόν
Χορός του Κιουμούς Ματέν με μουσικά όργανα το βιολί (αντικατέστησε τον Κεμανέ), το ούτι ή τη λύρα.
Ομάλ’ (Καρς)
Χορός της περιοχής Καρς. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα και κλαρίνο.
Ομάλι(ν) ή Τζανί μ’ Αμάν’
Χορός από την περιοχή της Νικόπολης ( Γαράσαρη ). Παίζεται περισσότερο από λύρα και ζουρνά και συνοδεύεται από τραγούδι.
Ούτσαΐ ή Ούτσ Αλτί
Χορός από τα Πάλτσανα της Νικόπολης. Τα μουσικά όργανα που συνοδεύουν το χορό είναι η λύρα ή ο ζουρνάς με το νταούλι.
Πατούλα
Ονομασία του στο Δυτικό Πόντο. Είναι εύθυμος χορός. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Παπόρ
Χορός της Τραπεζούντας.
Σαμψόν
Χορεύεται από οφλήδες του νομού Πιερίας. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Σαρί Κουζ’
Είναι χορός που τον συναντάμε σε χορευτικές παραλλαγές σε πολλές περιοχές του Πόντου. Στην περιοχή του Καρς το συναντάμε σε δύο μορφές, όπου παίζεται και με κλαρίνο χωρίς τραγούδι.
Σαρί κουζ Αργυρούπολης
Ο χορός όπως χορευόταν στην Αργυρούπολη με διαφορετική μουσική.
Σαρί Κουζ Λαγγευτόν ( Ατλαμασί )
Χορός από την Πάφρα του Πόντου, με διαφορετική μουσική. Μεικτός χορός.
ΣΣαρί Κουζ’ Παλαΐας
Χορός από την Παλαΐα του Καρς. Έχει διαφορετική χορευτική μορφή. Είναι ο μόνος χορός που πηγαίνει με την πλάτη προς τα πίσω. Χορεύεται στο προάστιο Παλαΐα της Αλεξανδρούπολης όπου ζουν Πόντιοι με καταγωγή από την Παλαΐα του Καρς.
Σαρί Kουζ’ Μπάφρας
Εδώ συναντάμε το χορό με τελείος διαφορετική μουσική και βήμα. Η μουσική παίζεται με ζουρνά και νταούλι ή λύρα.
Σαρί κουζ Τραπεζούντας
Ο χορός όπως χορευόταν στην Τραπεζούντα.
Σαρί κουζ Χερίανας
Ο χορός όπως χορευόταν στην Χερίανα με διαφορετικό κούνημα των χεριών.
Σερανίτσα
Η προέλευση του χορού είναι από την περιοχή Χερίανα της Αργυρούπολης. Χορεύετε σε μικρές παραλλαγές όσον αφορά τα χέρια, με μια συγκεκριμένη μουσική χωρίς τραγούδι και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Σέρρα ή ο Σέρραν Χορόν ή Πυρρίχιος
Ο ωραιότερος και γνωστότερος χορός του Πόντου. Έχει πάρει την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα, δυτικά της Τραπεζούντας. Η μορφή του χορού στον Πόντο ήταν σε κλειστό κύκλο και η μουσική παιζόταν από όλα τα μουσικά όργανα, με προτίμηση στους ανοιχτούς χώρους στο ζουρνά ή το αγγείο με όργανο συνοδείας το νταούλι.
Στενά Δρόμια (Ταρατσού Σοκακλάρ)
Οι Μπαφραίοι για να αποφύγουν τη σύλληψή τους από τους Τούρκους, αναγκάζονταν να κινούνται με προφυλάξεις. Τις κινήσεις αυτές μετέτρεψαν σε χορό. Όργανα ο ζουρνάςμε το νταούλι ή λύρα.
Τάμσαρα (Νικόπολης)
Χορός από τη Νικόπολη, σε μουσική παραλλαγή της Πιπιλομμάταινας. Κυρίαρχα όργανα η λύρα και ο ζουρνάς με το νταούλι.
Τάμσαρα
Ο χορός αυτός έχει σαν βάση το Διπάτ’, παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Τ’από κάθεν κι αν
Χορός από την περιοχή της Ματσούκας.
Τεμ Τεμιράτα
Χορός της περιοχής Όφεως. Περισσότερα στοιχεία δυστυχώς δεν έχουμε.
Τερς
Χορός της περιοχής Ακ Νταγ Ματέν. Ο πρώτος και ο τελευταίος κρατάνε μαντήλι ενώ ο τελευταίος σέρνει το χορό, κάνοντας ανάποδο σπιράλ. Συνοδεύεται από βιολί ( αντικατέστησε τον κεμανέ ) και ούτι, καμιά φορά και ντέφι, ή από ζουρνά και νταούλι.
Τιβ – Τιβ – Τιβ – Τάνα
Χορός στην Τραπεζούντα. Παραλλαγή του χορού Πιπιλομμάταινα.
Τικ’ Αργόν (Ακ Νταγ Ματέν - Μπάφρα)
Τικ’ (Διπλόν)
Τικ σημαίνει ίσιο, κατακόρυφο. Χορός που συναντάμε σε όλο τον Πόντο με 10 βήματα και παίζεται από όλα τα μουσικά όργανα του Πόντου. Λύρα, αγγείον, γαβάλ, ζουρνά, νταούλι, κλαρίνο, κεμανέ, βιολί και ούτι.
Τίκι(ν)
Χορός από την Νικόπολη. Έχει τα ίδια βήματα με το Τικ’ λαγγευτόν, αλλά διφορετικό ύφος. Συνοδεύεται από όλα τα μουσικά όργανα και με τραγούδι.
Τικ’ Λαγγευτόν
Τα βήματα του χορού είναι τα ίδια με του Τικ’ Διπλόν, με μόνη διαφορά ότι χορεύονται πιο πηδηκτά.
Τικ’ (Μονόν)
Χορός που χορεύεται στη Τραπεζούντα.
Τικ’ Μονόν Κοφτόν
Χορός από την Ίμερα του Πόντου.
Τικ Τόγιας ή Μοσκώφ
Χορεύεται στην περιοχή της Τόνγιας. Η μουσική του παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα του Ανατολικού Πόντου και συνοδεύεται από τραγούδι.
Τικ’ Τρομαχτόν
Η μορφή αυτή του Τικ’ χορεύεται σε όλο σχεδόν τον Πόντο αλλού σαν αυτόνομος χορός και αλλού πρασαρμοσμένος στον χορό Σέρρα.
Τιζ
Χορός στην περιοχή του Ακ νταγ Ματέν. Χορεύεται κυκλικά και ο πρώτος κρατάει μαντήλι. Σαν μουσικά όργανα χρησιμοποιούνται το βιολί και το ούτι, ο ζουρνάς και το νταούλι.
Τίταρα (Αργυρούπολης) ή Τετέ Αγάτς.
Προέρχεται από την Αργυρούπολη. Είναι χορός με βάση το Διπάτ’. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα.
Τίταρα (Καρς)
Ίσως να προέρχεται από την Αρμενία.
Τσαραχότ
Χορός από την περιοχή Ακ νταγ Ματέν. Τα μουσικά όργανα είναι το βιολί ( που παίζεται κατακόρυφα όπως η λύρα και αντικατέστησε τον κεμανέ ) με το ούτι. Ο πρώτος κρατάει μαντήλι. Χορεύεται κυκλικά και είναι μεικτός.
Τσοκμέ ή Σαρί Κουζ μαντηλί
Χορός της περιοχής Κάρς. Ο πρώτος και ο τελευταίος κρατάνε μαντήλι. Η μουσική του παίζεται και με κλαρίνο και είναι έντονα επηρεασμένη από την περιοχή. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Τούρι
Χορός της περιοχής Καρς. Η μουσική παίζεται και με κλαρίνο.
Τρία τη Κότσαρι
Χορός της περιοχής Καρς.
Τριπάτ’ (Ματσούκας) ή Σαρί Γους (Ίμερα)
Τρυγόνα
Χορευόταν με παραλλαγές σε όλο σχεδόν τον Πόντο. Τρυγόνα είναι η θηλική ονομασία του τρυγονιού.
Τρυγόνα (Καρς – Γουρούχ)
Τσίπουλ – Τσίπουλ
Χορός από την περιοχή του Ακ Νταγ Ματέν.
Τσουρτούγουζους
Η λέξη σημαίνει στα τουρκικά πλάτη κοπέλας. (Χ. Σαμουηλίδης). Χορός από το Κιουμούς Ματέν. Παίζεται με βιολί, που κρατιέται κατακόρυφα και με ούτι ή λύρα.
Τυρφών ή Τρύφωνας
Χορός της Μπάφρας. Είναι παραλλαγή της τρυγόνας με διαφορετική μουσική και έντονα πηδηκτά βήματα. Όργανα ο ζουρνάς με το νταούλι και η λύρα.
Φόνα
Χορός από την Αργυρούπολη. Σαν όργανο χρησιμοποιείται περισσότερο η λύρα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός.
Χάλα χάλα
Χορός της περιφέριας Κακάτσης (Αργυρούπολη).
Χαλάι
Χορός του Ακ Νταγ Ματέν.
Χυτόν
Από το επίθετο χυτός που σημαίνει ο καλά σχημετοποιημένος. Χορός από τα Ίμερα. Η εκτέλεση της μουσικής γίνεται από όλα τα μουσικά όργανα.
Πηγή:http://www.pontiakiestia.de/%26%23928%3B%26%23959%3B%26%23957%3B%26%23964%3B%26%23953%3B%26%23945%3B%26%23954%3B%26%23959%3B%26%23943%3B-%26%23935%3B%26%23959%3B%26%23961%3B%26%23959%3B%26%23943%3B.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου