«Έχουν γραφεί πολλά βιβλία και εκατοντάδες άρθρα σχετικά με τη σημασία και τα αίτια της Μικρασιατικής καταστροφής.

 Εκείνος όμως πού έγραψε το πιο εμπεριστατωμένο και στηριγμένο σε αυθεντικές πηγές βιβλίο σχετικά με το ζήτημα αυτό, είναι ο Αμερικανός διπλωμάτης και συγγραφεύς Τζορτζ Χόρτον (George Horton), πού έζησε στο δεύτερο ήμισυ του 19ου και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και υπηρέτησε επί πολλά χρόνια σαν Γενικός Πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη και στη Σμύρνη.

Το βιβλίο αυτό δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά το 1925 και έχει τον τίτλο «The blight of Asia» (Η κατάρα της Ασίας, ή η μάστιγα της Ασίας), με τον όποιο ο συγγραφεύς χαρακτηρίζει την τουρκική φυλή και τις αφάνταστες καταστροφές, πού η φυλή αυτή προξένησε, αφού εμφανίσθηκε στο προσκήνιο της ιστορίας, σε όλη την ανθρωπότητα και προ πάντων στους χριστιανικούς λαούς.

Η ποντιακή του καταγωγή του Γκουρτζίεφ είναι ένα σημείο από οποίο ξεκινώντας κανείς μπορεί να καταλάβει αρκετά βασικά πράγματα για το μεγάλο Έλληνα φιλόσοφο και τη διδασκαλία του. Το ότι ο πατέρας του ήταν Έλληνας Πόντιος από το Καρς του Καυκάσου δεν ενεργοποιεί μόνο το φυλετικό ενθουσιασμό που τόσο πληθωρικά χαρακτηρίζει την ποντιακή μου ράτσα. Συνάμα, φέρνει στην επιφάνεια καταβολές που, με κάποιο τρόπο, αισθάνομαι ότι συνδέονται με κάτι από την παράδοση, μέσα στην οποία είναι ριζωμένη η ζωή, η σκέψη και η πνευματική αναζήτηση του Γεώργιου Ιβάνοβιτς Γκουρτζίεφ.

Οι Πόντιοι είναι ξακουστοί και για τα ακριτικά τραγούδια τους.

Ωστόσο, ο χορός που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ο αρχέγονος ένοπλος, πολεμικός χορός, ο Πυρρίχιος.

Χορεύοντας Πυρρίχιο σώζεται ο νεογέννητος Δίας

Πολύ πριν το αντάμωμα του ανθρώπου με την ιστορία, την εποχή που Τιτάνες, θεοί και ήρωες ευδαιμονούσαν σε αυτόν τον τόπο, πάνοπλοι Κουρήτες στο Ιδαίο Άντρο, χόρεψαν τον πυρρίχιο χορό χτυπώντας με τα δόρατα τους την γη, δημιουργώντας εκκωφαντικό θόρυβο που κάλυψε το κλάμα του νεογέννητου Δία, σώζοντας τον έτσι από τον αδηφάγο Κρόνο.

Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΟΡΕΣΙΑ


Η γυναικεία ενδυμασία πρέπι να πούμε ότι φορέθηκε μέχρι και τη μικρασιάτικη καταστροφή του 1922 ιδιαίτερα στα χωριά του Πόντου, ενώ στις μεγάλες πόλεις από τις αρχές του 20ου αιώνα αρχίζει να επηρεάζεται από το ευρωπαικό είδος ντυσίματος.

Το όνομά της το πήρε από το τυπικό ρούχο, το φόρεμα της γυναίκας τη ΖΟΥΠΟΥΝΑ ή ΖΥΠΟΥΝΑ, η οποία έδωσε και το όνομα της σ’ολόκληρη την ενδυμασία. Έτσι την βρίσκουμε με τ’όνομα ‘’ΤΑ ΖΟΥΠΟΥΝΑΣ’’

Τον Ιανουάριο του 2006 ο Τάσος Τέλλογλου, η Σοφία Παπαϊωάννου και η δημοσιογράφος των Νέων Φακέλων Κατερίνα Λομβαρδέα ταξίδεψαν στην Τραπεζούντα και συνάντησαν τους άγνωστους μέχρι εκείνη τη στιγμή μουσουλμάνους Πόντιους.

Για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό οι Φάκελοι αποκάλυψαν μια ιστορία που έμενε άγνωστη στους περισσοτέρους Έλληνες καθ’ολη σχεδόν τη διάρκεια του 20ου αιώνα: την ιστορία των Ποντίων που άφησε πίσω της η ανταλλαγή πληθυσμών του 1922.

Με την κάμερα του Χρόνη Τσιχλάκη επισκεφθήκαμε τα αμιγώς ελληνόφωνα χωριά, συναντήσαμε τους φιλόξενους κατοίκους τους, ακούσαμε μαζί τους τη λύρα. Τα βράδια μας μίλησαν για τους χριστιανούς συμπατριώτες τους που το1922 πήραν το δρόμο για την Ελλάδα, και για τον πολιτισμό τους που απειλείται από το κεμαλικό κράτος.

Η Ταμάμα είναι η ιστορία ενός κοριτσιού που χάθηκε στο διωγμό του ποντιακού ελληνισμού. Κουρελιασμένα και νηστικά προσφυγόπουλα που τριγυρνούσανε χαμένα, έβρισκαν να φωλιάσουν σε σπλαχνικά τούρκικα σπίτια. Οι τούρκικες οικογένειες που τα έκαναν δικά τους και οι ελληνικές που τα είχαν χάσει, δεν μιλούσαν για το περιστατικό. Έτσι και η Ταμάμα, το 1916 βρήκε καταφύγιο σε μια τουρκική οικογένεια, αλλά στα γεράματα της άρχισα να μιλάει την μητρική της γλώσσα και να ζητάει να πάει στο χωρίο της, γεγονός που σηματοδοτεί την περίτρανη απόδειξη ότι η ταυτότητα δεν χάνεται ως το τέλος της ζωής.

Η Μάγια ξεκινά το ταξίδι της στον Πόντο, με καλή παρέα - ανάμεσά τους και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης-, από την Τραπεζούντα που γνώρισε στα μέσα του 19ου αιώνα τη μεγαλύτερη ακμή ως ένα από τα σημαντικότερα κέντρα εμπορίου.

Μία εκπομπή από την ΕΤ3 από την γνωστή σειρά "Ελλήνων Δρώμενα" αφιερωμένη στον χορό Σέρρα.
Το παρακάτω κείμενο είναι από την περιγραφή του βίντεο στο youtube.com.

"... είναι ο χορός των Ποντίων... είναι η αφήγηση της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού με τη γλώσσα του σώματος... ο Χάροντας το βάζει στα πόδια όση ώρα