Λύρα (Λατινικά: Lyra, συντομογραφία: Lyr) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.
Η Λύρα είναι μικρός αστερισμός, αλλά ο κύριος αστέρας της, ο Βέγας, είναι ένας από τους λαμπρότερους του ουρανού. Ο Βέγας σχηματίζει μια κορυφή της ομάδας αστέρων του Θερινού Τριγώνου. Η Λύρα πήρε την ονομασία της από το έγχορδο μουσικό όργανο, πολύ γνωστό για τη χρήση του κατά την Κλασσική Αρχαιότητα.
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο νεαρός θεός Ερμής δημιούργησε τη λύρα από μεγάλο όστρακο χελώνας (χέλυο), το οποίο το κάλυψε με δέρμα ζώου και κέρατα αντιλόπης. Οι λύρες ταυτίζονταν με τις Απολλώνιες αρετές της μετριοπάθειας και της ψυχικής ισορροπίας, κι έτσι έρχονταν σ' αντίθεση με τους Διονυσιακούς αυλούς που αντιπροσώπευαν την έκσταση και τους εορτασμούς.
Η Λύρα, που ξεκινά από το βορρά, περιτριγυρίζεται από τους αστερισμούς του Δράκοντα, του Ηρακλή, της Αλώπεκος και του Κύκνου.
Ορισμένοι από τους λαμπρότερους αστέρες της Λύρας είναι οι εξής:
α Λύρας (Βέγας): με φαινόμενη λαμπρότητα 0.03m αποτελεί το δεύτερο λαμπρότερο αστέρα του βόρειου ημισφαιρίου (μετά τον Αρκτούρο) κι τον πέμπτο λαμπρότερο αστέρα. Η φασματική του κατηγορία είναι A0 V κι απέχει μόνο 25.3 έ.φ. Στην πραγματικότητα αποτελεί πολλαπλό αστέρα (5 μέλη). Είναι ο πρώτος αστέρας που φωτογραφήθηκε ποτέ.
β Λύρας (Σέλιακ): μια ομάδα εκλειπτικώς διπλών αστέρων, οι αστέρες Βήτα Λύρας, έλαβε την ονομασία της από αυτό το μεταβλητό αστέρα (3.45m, φασματική κατηγορία B8 II).
γ Λύρας (Σουλαφάτ): ο κύριος αστέρας αυτού του πολλαπλού αστέρα έχει μέγεθος 3.24m και ανήκει στη φασματική κατηγορία B9 III.
δ Λύρας: διπλός αστέρας που αποτελείται από έναν γαλάζιο-λευκό αστέρα με μέγεθος 6m κι έναν ημιπεριοδικό ερυθρό γίγαντα του οποίου το μέγεθος ποικίλει μεταξύ 4m και 5m.
ε Λύρας: πολύ γνωστός τετραπλός αστέρας, που ονομάζεται επίσης ο Διπλά Διπλός (the Double Double) επειδή το καθένα από τα δυο λαμπρότερα μέλη αποτελεί συμπαγές διπλό σύστημα αστέρων.
ζ Λύρας: ακόμη ένας διπλός αστέρας που διακρίνεται με τη χρήση κιαλιών.
RR Λύρας: μια κατηγορία παλλόμενων μεταβλητών αστέρων, αυτή των αστέρων RR Λύρας, φέρει το όνομα του αστέρα αυτού.
Ο αστερισμός παριστάνει τη θεϊκή λύρα του μυθικού και μουσικού Ορφέα, που ήταν γιός του Απόλλωνα και της Κλειώς ή της Καλλιόπης. Η λύρα ήταν δώρο του πατέρα του και έμαθε να παίζει λύρα από τις ίδιες τις Μούσες. Ο Ορφέας μάγευε με τη λύρα του θεούς και ανθρώπους, δέντρα και ζώα ακόμα και τη θάλασσα γαλήνευε και τα βράχια του Ολύμπου μετακινούσε.
Ο Ορφέας πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και έσωσε την Αργώ δυο φορές, όταν βοήθησε τους Διόσκουρους, Κάστορα και Πολυδεύκη να σώσουν την Αργώ από συντριβή στα βράχια της Θράκης ημερώνοντας τα κύματα με τη θεσπέσια μουσική του και τη δεύτερη φορά έσωσε τους Αργοναύτες από τις Σειρήνες. Όταν Ο Ορφέας επέστρεψε από την Αργοναυτίκή Εκστρατεία, η αγαπημένη του γυναίκα Ευρυδίκη είχε πεθάνει και κατέβηκε στο βασίλειο των νεκρών να την πάρει. Μάγεψε τους φύλακες του Άδη, συγκίνησε τον Πλούτωνα με τη μουσική και πήρε την Ευριδίκη, αλλά γύρισε να τη δει, ενώ δεν έπρεπε να το κάνει και την έχασε για πάντα.Από τη μεγάλη του λύπη ο Ορφέας περιφρόνησε τις γυναίκες της Θράκης κι αυτές, επειδή ήταν ημιάγριες, τον απομόνωσαν και τον κομμάτιασαν και πέταξαν στη θάλασσα τα κομμάτια, που ξεβράστηκαν στη Λέσβο.
Από εκεί τα πήραν οι Μούσες και τα έθαψαν στην Άντισσα, ενώ ο Απόλλωνας και οι Μούσες ζήτησαν από τον Δία να τοποθετήσει τη λύρα του Ορφέα στον ουρανό κι αυτός πραγματοποίησε την επιθυμία τους.
Ωστόσο, υπάρχει και η εκδοχή, ότι η λύρα ήταν του λυράρη της αρχαιότητας Αρίωνα του Μηθυμναίου.
Πηγή κειμένων:http://el.wikipedia.org/wiki/
http://astro.pblogs.gr/2009/09/o-asterismos-ths-yras-kai-oi-gynaikes-ths-rakhs.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου